Ψυχοθεραπεία: δια ζώσης ή εξ αποστάσεως;

23.03.2020

Θα προκαλούσε χωρίς αμφιβολία έκπληξη στον Φρόυντ αν κάποιος του πρότεινε να ξεκινήσει μαζί του ψυχοθεραπεία εξ αποστάσεως. Από την εποχή όμως του Φρόυντ έως σήμερα έχουν αλλάξει πολλά. Η πρόσφατη τεχνολογία καθιστά πλέον δυνατή την online ψυχοθεραπεία με την χρήση μίας πληθώρας κατάλληλων συσκευών που εκμηδενίζουν τις αποστάσεις και απαλευθερώνουν το σώμα από τους περιορισμούς του χώρου.

Η ψυχοθεραπεία εξ αποστάσεως με την χρήση ηλεκτρονικών μέσων αναπτύσσεται ταχύτατα ήδη στις ΗΠΑ τα τελευταία δέκα χρόνια. Στην Ευρώπη επίσης αποκτούμε όλο και περισσότερο τη συνήθεια να συναντάμε τον ψυχολόγο μας μέσα από την οθόνη ενός κινητού τηλεφώνου ή μέσω ενός υπολογιστή. Το βασικό πλεονέκτημα της ψυχοθεραπείας εξ αποστάσεως είναι ότι επιτρέπει στον θεραπευόμενο να έρθει σε επαφή με τον/την ψυχολόγο από την κατοικία του ή τον χώρο της εργασίας του χωρίς να απαιτείται να μετακινηθεί. Άλλωστε, η ουσία της ψυχοθεραπείας έγκειται όχι τόσο στην φυσική παρουσία όσο στην ανταλλαγή ομιλίας.

Η ψυχοθεραπεία εξ αποστάσεως, ακόμα και όταν οι συνθήκες γύρω μας είναι κανονικές, είναι αναγκαία για ανθρώπους που λόγω επαγγέλματος ταξιδεύουν πολύ, που αντιμετωπίζουν χρόνιες ασθένεις, έχουν προβλήματα κινητικότητας ή ακόμα για ανθρώπους που περνούν κρίσεις αγοραφοβίας ή κατάθλιψης, με συνέπεια να μην έχουν για κάποιο διάστημα τη δύναμη να βγουν από το σπίτι τους. Επίσης, η ψυχοθεραπεία εξ αποστάσεως αποτελεί μία λύση για εκείνους που ζουν στην επαρχία και δεν έχουν πρόσβαση σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας ή ακόμη θεωρούν ότι εξαιτίας ενός στενού κοινωνικού περίγυρου δεν διασφαλίζονται συνθήκες εμπιστευτικότητας. Η ψυχοθεραπεία εξ αποστάσεως αποτελεί επιπρόσθετα την καλύτερη λύση για Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό, αφού είναι σαφές ότι πρόκειται για μία διαδικασία η οποία είναι απαραίτητο να πραγματοποιείται στη μητρική γλώσσα του θεραπευόμενου. Ακόμα και αν κάποιος γνωρίζει άπταιστα την γλώσσα της ξένης χώρας όπου ζει, το ασυνείδητό του δεν παύει να εκδηλώνεται με τους όρους της μητρικής του γλώσσας.

Στις παρούσες συνθήκες όμως, στις οποίες η κανονικότητα όλων μας έχει διαταραχθεί σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, η ψυχοθεραπεία εξ αποστάσεως αφορά πλέον όλους όσους αισθάνονται την ανάγκη να συνομιλήσουν με έναν ψυχολόγο. Η ψυχοθεραπεία εξ αποστάσεως καθίσταται μάλιστα η μοναδική επιλογή σε συνθήκες περιορισμού των ατομικών μετακινήσεων με στόχο την αποφυγή της μετάδοσης σοβαρών ιογενών ασθενειών, όπως συμβαίνει στην χώρα μας τώρα.

Θα μπορούσε κάποιος να υποθέσει ότι η ψυχοθεραπεία εξ αποστάσεως δεν μπορεί να υποκαταστήσει την δια ζώσης ψυχοθεραπεία ή ότι δεν είναι εξίσου αποτελεσματική με αυτήν. Αλλά αυτό είναι μόνο ένας μύθος. Διότι το σημαντικό στην ψυχοθεραπευτική διαδικασία είναι ο λόγος, η ομιλία, η φωνή και όχι απαραίτητα η κοινή παρουσία του ψυχολόγου και του θεραπευόμενου στον περιορισμένο χώρο ενός γραφείου. Λέγεται συχνά ότι η ψυχοθεραπεία μπορεί επίσης να γίνεται μέσω email, chat,ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα ανταλλαγής κειμένου. Αλλά η άποψη αυτή είναι, κατά την γνώμη μου, βαθιά εσφαλμένη γιατί παραγνωρίζει πλήρως τον ουσιώδη ρόλο της ζώσας φωνής, είτε συνοδέύεται από εικόνα (βιντεοκλήση), είτε όχι, στην ψυχοθεραπευτική διαδικασία. Έτσι, ακόμα και σε συνθήκες που η φυσική παρουσία καθίσταται αδύνατη, είναι κυρίως η παρουσία της φωνής αυτή που κρατά την ψυχοθεραπεία ζωντανή!

Share